15 ژانویه 2024 - یک مطالعه جدید نشان می دهد که توده چربی بالا در نوجوانی باعث مقاومت به انسولین می شود که می تواند منجر به چرخه معیوب بدتر شدن مقاومت به انسولین و چاقی در بزرگسالی گردد. با این حال، داشتن توده عضلانی زیاد تا حدی از مقاومت به انسولین محافظت می کند.

این مطالعه با همکاری محققان دانشگاه مونترال در کانادا، دانشگاه برن در سوئیس، دانشگاه آرهوس در دانمارک، دانشگاه بریستول در بریتانیا، دانشگاه اکستر در بریتانیا، و دانشگاه فنلاند شرقی انجام و نتایج آن در مجله بالینی غدد درون ریز و متابولیسم منتشر شد.

چاقی کودکان و نوجوانان، همچنان یک اپیدمی جهانی است. بر اساس شاخص توده بدنی(BMI)، چاقی با چندین بیماری قلبی عروقی، عصبی و اسکلتی عضلانی و همچنین دیابت نوع 2 در بزرگسالی مرتبط است. با این حال، BMI معیار ضعیفی برای سنجش چاقی در دوران کودکی و نوجوانی است زیرا بین توده عضلانی و توده چربی تمایز قائل نمی شود.

مقاومت به انسولین زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های بدن با وجود مقدار طبیعی تولید انسولین، قادر به جذب گلوکز از خون نباشند و منجر به تولید بیش از حد انسولین می‌شود که به عنوان هایپرانسولینمی شناخته می‌شود. مقاومت به انسولین، پیش‌ساز دیابت نوع 2 در جوانان است، اما مطالعات طولانی‌مدت بر روی ارتباط توده چربی کل بدن، چربی شکمی و توده عضلانی با خطر مقاومت به انسولین در جمعیت بزرگی از جوانان، وجود ندارد.

مطالعه حاضر از داده‌های همگروهی کودکان دهه 90 دانشگاه بریستول استفاده کرد که به عنوان مطالعه طولی والدین و کودکان آوون نیز شناخته می‌شود. در مجموع 3160 نوجوان - 1546 مرد و 1614 زن - در آنالیزها وارد شدند. نوجوانان در ابتدا 15 ساله بودند و به مدت 9 سال تا بزرگسالی در سن 24 سالگی پیگیری شدند. توده چربی کل بدن، چربی شکمی و توده عضلانی با استفاده از جذب سنجی اشعه ایکس با انرژی دوگانه در سن 15 سالگی اندازه گیری شد و در 17 و 24 سالگی تکرار شد. به طور مشابه، گلوکز و انسولین ناشتا در نمونه های خون گرفته شده در سنین 15، 17 و 24 سال اندازه گیری شد و مقاومت به انسولین محاسبه شد.

پس از کنترل گسترده ی التهاب، چربی ها، فشار خون، وضعیت سیگار کشیدن، زمان بی تحرکی، فعالیت بدنی، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و سابقه خانوادگی بیماری قلبی عروقی، مشاهده شد که هر 1 کیلوگرم افزایش تجمعی در توده چربی کل بدن از اواسط نوجوانی در سنین جوانی خطر افزایش قند خون (هایپرگلایسمی) را تا 4 درصد، سطح غیرطبیعی انسولین (هایپرانسولینمی) را تا 9 درصد و مقاومت به انسولین را تا 12 درصد افزایش می دهد.

هر 1 کیلوگرم افزایش در چربی شکم اثرات بارزتری داشت و خطر هایپرگلایسمی را 7 درصد، هایپرانسولینمی را 13 درصد و مقاومت به انسولین را 21 درصد افزایش داد. با این حال، هر یک کیلوگرم افزایش در توده ی عضلانی، خطر هایپرانسولینمی و مقاومت به انسولین را تا 2 درصد کاهش داد.

همچنین مشخص شد که مقدار بالای توده چربی کل بدن در سن 15 سالگی باعث مقاومت بالا به انسولین در سن 17 سالگی می شود. مقدار بالای توده چربی بدن در سن 17 سالگی باعث مقاومت به انسولین بالا در 24 سالگی شد و به طور همزمان، مقاومت به انسولین بالا در 17 سالگی باعث افزایش توده چربی کل بدن در 24 سالگی شد و در نتیجه یک چرخه معیوب را ایجاد می کند. نتایج بدون در نظر گرفتنBMI در هر دو مرد و زن مشابه بود.

دکتر Andrew Agbaje، پزشک و اپیدمیولوژیست بالینی کودکان در دانشگاه فنلاند شرقی، گفت: این اولین شواهد درازمدت از خطر بیمارگونه ی افزایش چربی کل بدن و شکم در جمعیت جوان است که چربی شکمی دو برابر خطرناک‌تر از کل چربی بدن است. مشاهده ی چرخه معیوب توده چربی و مقاومت به انسولین بین سنین 17 و 24 سال بسیار ناامید کننده است. توده چربی 75٪ و مقاومت به انسولین 25٪ در چرخه معیوب توده چربی-مقاومت به انسولین نقش دارند. بنابراین، جلوگیری از افزایش وزن بهترین راه برای شکستن این چرخه است.

او در پایان گفت: با این وجود، خبر خوب این است که ما اخیراً ثابت کرده‌ایم که زمان بی‌تحرکی 10 درصد به کل توده چربی بدن در سال‌های جوانی کمک می‌کند، که می‌تواند با 3 تا 4 ساعت فعالیت بدنی سبک در روز کاملاً معکوس شود. اگرچه افزایش توده عضلانی فقط مقدار کمی مقاومت به انسولین را کاهش می دهد، اثر محافظتی آن در صورت ترکیب با ورزش سبک ممکن است برای کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 حیاتی باشد. به همین دلیل است که نوجوانان باید تشویق شوند تا فعالیت بدنی سبکی را انجام دهند.

منبع:

https://medicalxpress.com/news/2024-01-body-abdominal-fat-insulin-resistance.html